Αγαπητοί αναγνώστες,
στο δεύτερο μέρος που εστιάζει στην οστεοπόρωση, θα μάθετε περισσότερα σχετικά με τις διαγνωστικές διαδικασίες για την οστική απώλεια, ποιοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την επιταχυνόμενη ανάπτυξη της οστεοπόρωσης και τι περιλαμβάνει η θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε μερικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να προλάβετε την οστεοπόρωση.
Δεδομένου ότι η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που επηρεάζει το σύνολο του σκελετού, ισχύει και εδώ: η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.
Η οστεοπόρωση είναι μια ύπουλη ασθένεια που δεν προκαλεί συμπτώματα και πόνο, σε αρχικό στάδιο. Συνήθως δεν διαγιγνώσκεται μέχρι να είναι σε προχωρημένο στάδιο και έχει οδηγήσει ήδη σε κατάγματα των οστών και σπονδυλικά κατάγματα λόγω της οστεοπόρωσης.
Συνεπώς, η έγκαιρη διάγνωση καθίσταται δυσκολότερη. Τα άτομα που ανήκουν στις πιο ευπαθείς ομάδες – τις λεγόμενες «ομάδες κινδύνου» πρέπει και χωρίς την εμφάνιση συμπτωμάτων να σκεφτούν πολύ σοβαρά να υποβληθούν σε εξέταση για διάγνωση της οστεοπόρωσης και να λάβουν μέτρα προφύλαξης.
Είμαι υποψήφιος για οστεοπόρωση;
Παράγοντες κινδύνου οστεοπόρωσης
Ανάλογα με τα αίτια και τον τύπο της οστεοπόρωσης, μπορεί να επηρεαστεί η εμφάνιση και η πρόοδος της. Στους παράγοντες κινδύνου της οστεοπόρωσης, γίνεται διάκριση μεταξύ επιδεκτικών και ανεξέλεγκτων παραγόντων..
Θα πρέπει πρώτα να σημειωθεί και πάλι ότι η οστεοπόρωση δεν είναι μια σπάνια διαταραχή που εμφανίζεται κυρίως σε μεγάλη ηλικία, με τη μορφή της γεροντικής οστεοπόρωσης (οστεοπόρωση τύπου ΙΙ). Λόγω των ορμονικών αλλαγών κατά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τους άνδρες από την οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση τύπου Ι επηρεάζει μόνο τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Οστεοπόρωση – Οι παράγοντες κινδύνου στους οποίους δεν έχετε επιρροή
Στους ανεξέλεγκτους παράγοντες κινδύνου για την πρωτοπαθή οστεοπόρωση συγκαταλέγονται οι βιολογικές συνθήκες μας, δηλαδή το φύλο, η ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό. Στις γυναίκες προστίθεται ως ειδικός παράγοντας κινδύνου η εμμηνόπαυση, καθώς η μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης ευνοεί την οστεοπόρωση.
Εάν υπάρχει υποψία ότι πρόκειται για δευτεροπαθή οστεοπόρωση, η νόσος που προκαλεί την οστεοπόρωση πρέπει πρώτα να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν καλύτερα. Η χρήση φαρμάκων που προκαλούν οστεοπόρωση θα πρέπει να επανεξετάζεται τακτικά και να διακόπτεται ή να μειώνεται εάν είναι απαραίτητο.
Οι παράγοντες κινδύνου οστεοπόρωσης στους οποίους έχετε επιρροή
Οι παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση στους οποίους έχετε επιρροή, συνδέονται με τον υγιεινό τρόπο ζωής. Αυτό σίγουρα καθιστά ακόμα πιο δύσκολο για πολλούς, να εφαρμόσουν μια αποτελεσματική καθημερινότητά πρόληψης της οστεοπόρωσης.
Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν διεγερτικά όπως η καφεΐνη, το κάπνισμα, το αλκοόλ, αλλά και μια γενικά μονόπλευρη δίαιτα. Ειδικότερα, η ελλιπής πρόσληψη ασβεστίου, ένας κίνδυνος που επηρεάζει κυρίως χορτοφάγους, ή η αυξημένη πρόσληψη τροφών που περιέχουν φωσφορικά μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της.
Έχει βρεθεί επίσης ότι άνθρωποι με χαμηλό βάρος είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν οστεοπόρωση.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης είναι η έλλειψη άσκησης και η μη παραμονή στην ύπαιθρο. Το τελευταίο, λόγω της χαμηλής έκθεσης στο φως του ήλιου, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης D, η οποία κυρίως προκαλεί βλάβη στα οστά.
Είναι θεραπεύσιμη η οστεοπόρωση;
Δυστυχώς, υπάρχει μια απλή απάντηση στο ερώτημα αυτό: Όχι, η οστεοπόρωση δεν είναι θεραπεύσιμη.
Ωστόσο, ανάλογα με το είδος, την αιτία και το στάδιο της, μπορεί να αντιμετωπιστεί σε πολλές περιπτώσεις, έτσι ώστε να συνοδεύεται με όσο το δυνατόν λιγότερους περιορισμούς για τους πάσχοντες. Με τη σωστή θεραπεία, μπορεί η περαιτέρω μείωση της οστικής μάζας να επιβραδυνθεί σημαντικά ή ακόμα και να σταματήσει εντελώς.
Για την επιτυχία της θεραπείας παίζει σημαντικό ρόλο η πρόωρη διάγνωση της οστεοπόρωσης.
Διάγνωση οστεοπόρωσης
Δεδομένου ότι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης συνήθως εμφανίζονται μόνο όταν υπάρχει ήδη οξύς κίνδυνος καταγμάτων των οστών, στόχος της διάγνωσης είναι να εντοπιστούν αυτά όσο το δυνατόν νωρίτερα. Υπάρχει εμφανής οστεοπόρωση όταν έχει ήδη εμφανιστεί οστεοπορωτικό κάταγμα οστού.
Για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης, προσδιορίζονται και αξιολογούνται πρώτα οι μεμονωμένοι παράγοντες κινδύνου. Οι ασθενείς ερωτώνται επίσης αν το ύψος του σώματός τους έχει μειωθεί και αναλύεται ο κίνδυνος πτώσης τους. Η κλινική εξέταση από τον ιατρό περιλαμβάνει επίσης τον προσδιορισμό του ύψους και του βάρους καθώς και μια ανάλυση της στάσης του σώματος και της μορφολογίας της σπονδυλικής στήλης.
Μόνο όταν διαπιστώνεται αυξημένος κίνδυνος παρουσίας οστεοπόρωσης βάσει της εκτίμησης των παραγόντων κινδύνου και της κλινικής εξέτασης θα χρησιμοποιηθούν περαιτέρω διαγνωστικές μέθοδοι.
Μέτρηση της οστικής πυκνότητας για ασφαλή διάγνωση οστεοπόρωσης
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας που ονομάζεται και πυκνομετρία οστού, προσδιορίζει την πυκνότητα των οστών με τη χρήση τo Τ-score. Σε φυσιολογικές Τ-score της οστικής πυκνότητας το Τ-score είναι μεγαλύτερο από -1.0, στην οστεοπενία, ένα προστάδιο της οστεοπόρωσης, το Τ- score είναι μεταξύ -1.0 και – 2.5 και τελικά στην οστεοπόρωση το Τ-score είναι κάτω από -2.5.
Το χρυσό πρότυπο για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι η μέτρηση DXA (Dual X-ray μέτρηση απορρόφησης), όπου μετριέται η οστική πυκνότητα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και των μηριαίων οστών. Μια άλλη μέθοδος μέτρησης της οστικής πυκνότητας είναι η ποσοτική υπολογιστική τομογραφία (Q-CT).
Άλλες μέθοδοι διάγνωσης της οστεοπόρωσης
Αν υπάρχει ήδη υποψία σπονδυλικού κατάγματος λόγω οστεοπόρωσης, πραγματοποιούνται επιπλέον ακτινογραφίες της θωρακικής μοίρας και της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Συμπληρωματικά πραγματοποιούνται επιπλέον εξετάσεις αίματος σχετικά με την οστική πυκνότητα που παρέχουν πληροφορίες για τον μεταβολισμό των οστών και τη δραστηριότητα των οστεοβλαστών και οστεοκλαστών.
Θεραπεία οστεοπόρωσης
Εάν έχει διαγνωσθεί οστεοπόρωση ή εάν έχει διαγνωστεί οστεοπενία που απαιτεί θεραπεία, ξεκινά στοχευμένη και εξατομικευμένη θεραπεία οστεοπόρωσης.
Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να μειωθεί ο κίνδυνος πτώσης και κατάγματος οστών, η σταθεροποίηση και αύξηση της οστικής μάζας, η μείωση του πόνου και βελτίωση της κινητικότητας και επομένως της ποιότητας ζωής.
Η αποτελεσματική θεραπεία της οστεοπόρωσης λαμβάνει χώρα σε διάφορα επίπεδα.
Βασική Θεραπεία – Τι μπορείτε να κάνετε από μόνοι σας για τη θεραπεία της οστεοπόρωσής σας;
Η βασική θεραπεία της οστεοπόρωσης αρχικά στοχεύει να επηρεάσει τους επιδρώντες παράγοντες όσο το δυνατόν θετικά: Ισορροπημένη διατροφή και άσκηση.
Επαρκής κίνηση και καταπόνηση του σώματος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος. Επιπλέον η στοχευμένη άσκηση για τη βελτίωση της κινητικότητας των μυών είναι σημαντική για την πρόληψη των πτώσεων.
Η ιδανική διατροφή για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης περιλαμβάνει κυρίως επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D3 για τον εφοδιασμό του μεταβολισμού των οστών με τα απαραίτητα δομικά στοιχεία. Η πρόσληψη καλίου σε επαρκείς ποσότητες μπορεί να επιτευχθεί μέσω της διατροφής. Η πρόσληψη ασβεστίου 1000 mg ημερησίως δεν θα πρέπει να υπερβαίνεται μόνιμα, διότι σε διαφορετική περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος δημιουργίας πετρών στα νεφρά και αρτηριοσκλήρωσης.
Επειδή η βιταμίνη D3 δεν μπορεί να προσληφθεί σε επαρκείς ποσότητες μέσω της διατροφής, ενδείκνυνται στη συγκεκριμένη περίπτωση τα συμπληρώματα διατροφής (800-1000 IΕ ημερησίως). Η βιταμίνη D παράγεται από το ίδιο το σώμα μέσω της έκθεσης του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά ειδικά το χειμώνα, η ανεπάρκεια βιταμίνης D δεν είναι ασυνήθιστη.
Σε μια εργαστηριακή εξέταση, μια ανεπάρκεια βιταμίνης D3 μπορεί να ανιχνευθεί αξιόπιστα, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Επιπλέον, θα πρέπει να γίνεται πρόσληψη φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12 σε επαρκείς ποσότητες. Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν επίσης οφέλη από την πρόσθετη πρόσληψη βιταμίνης K2.
Πρέπει να αποφεύγονται τα τρόφιμα με ουσίες που προάγουν την οστική απώλεια, όπως η καφεΐνη, το οινόπνευμα και τα φωσφορικά άλατα. Επίσης, πρέπει να διακοπεί το κάπνισμα.
Τα φάρμακα που προάγουν την οστεοπόρωση θα πρέπει επίσης να διακόπτονται ή να μειώνονται εάν είναι δυνατόν.
Με την αυστηρή τήρηση των βασικών μέτρων μπορεί η οστεοπόρωση να προληφθεί αποτελεσματικά και η οστική απώλεια που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη να επιβραδυνθεί.
Φαρμακευτική θεραπεία για την οστεοπόρωση
Για πιο σοβαρές μορφές οστεοπόρωσης, μπορεί να απαιτηθεί ειδική φαρμακευτική θεραπεία.
Τα φάρμακα οστεοπόρωσης υποδιαιρούνται σε φάρμακα επαναρρόφησης οστών (αντι-απορροφητικά π.χ., διφωσφονικά, δενοσουμάμπη, οιστρογόνα) και φάρμακα ενίσχυσης του σχηματισμού οστών (αναβολικά π.χ. παραθυρεοειδής ορμόνη, τεστοστερόνη). Τα συγκεκριμένα φάρμακα χρησιμοποιούνται ξεχωριστά σύμφωνα με τις οδηγίες της Ομοσπονδιακής Οστεολογίας (DVO).
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη θεραπεία οστεοπόρωσης για σπονδυλικά κατάγματα στο επόμενο άρθρο της ιστοσελίδας μας.
Εάν ανήκετε σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου ή έχετε υποψία οστεοπόρωσης, είστε επίσης ευπρόσδεκτοι στον Δρ ιατρ. Χριστόπουλο για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης.
Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση!
Ο δικός σας Dr. med. Χαρίλαος Χριστόπουλος
Επικεφαλής ιατρός για χειρουργικές επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη, Κολωνία
